Değerli öğrenci ziyaretçilerimiz 10. Sınıf Gün yayınları Coğrafya ders kitabının tüm sayfalarının cevapları sayfamızda yer almaya devam ediyor. Coğrafya, öğrencilerin çevrelerinde olanları anlamalarına ve insanın çevre ile etkileşimi hakkında bir anlayış geliştirmelerine yardımcı olur. Birçok bilim dalının ihtiyaç duyduğu alanlardan biri olan Aradığınız kitabın ilgili sayfasının çözümleri aşağıda yer almaktadır. Eğer doğru sayfayı görmüyorsanız muhtemelen çözümü henüz yapılmamıştır. Ailenin evde devamlı “çalış, hadi lütfen çalış” demesi ya da bağırıp, kızması sonuçları değiştirmemektedir. Benzer şekilde rüşvet teklifi yanlış sonuçlara yol açar. Aileler ders çalışırsa çocuğa bir şeyler vaat ederler ve bunun adına “ödül” derler. Oysa bu rüşvettir. Ve çocuğa aslında yapmakla yükümlü olduğu bir işten kazanç sağlama yolunu açar. Benzer şekilde boşa yapılan tehditlerin de anlamı yoktur. Ders zamanı TV, bilgisayar, playstation gibi aktiviteleri kısıtlamak, kontrol etmek kadar, görev yapılmadığında bazı aktivitelerden mahrum ederek ceza vermek de ailelere düşmektedir.
Sizler için diğer tüm sayfaları hızlıca sayfamıza eklemek için yoğun çaba sarf ediyoruz. Eğer ilgili sayfanın cevaplarını göremiyorsanız bu sayfa muhtemelen çözülmemiştir. Bu durumda kısa bir süre sonra sitemizi yeniden ziyaret ediniz. Öğrencilerimize tavsiyemiz buradaki cevapları kitaplarına geçirmeden önce kendiniz yapıp burayı sadece kontrol amaçlı kullanmanızdır. Herkese okullarında başarılar diliyoruz.
Sayfanın Cevapları:
A. Aşağıdaki soruların yanıtlarını defterinize yazınız.
1. Yanda, bir kentimize ait yıllık ortalama sıcaklık ve yağışın aylara göre dağılış grafiği verilmiştir. Bu kentimizde
hangi iklim tipi görülmektedir? Grafikteki hangiverileri kullanarak bu sonuca ulaştığınızı belirtiniz.
Cevap : Karadeniz iklimi görülür. Çünkü ılık ve yağışlı bir bölgedir. Özellikle her mevsim yağışlı olmasından Karadeniz iklimi olduğu sonucuna varılır.
2. Dağların uzanış doğrultusu Türkiye’nin iklimini nasıl etkilemektedir? Örnekler vererek defterinize yazınız.
Cevap : Dağlar kıyıya paralel uzanırsa deniz ikliminin iç kesimlere geçmesini engeller. Kıyı ile iç kesimler arasında farklı iklim özelliklerine neden olur. Ayrıca dağların denize dönük yamaçları fazla yağış alırken iç kesimlerde yağış azalır. Kıyılarda Nem fazla olduğu için de mevsimlik ve günlük sıcaklık farklılıkları azalır. Türkiye’de Akdeniz ve Karadeniz bölgesinde bu durum yaşanmaktadır.
Dağların kıyıya dik uzandığı yerlerde ise deniz etkisi iç kesimlere sokulur ve kıyı ile iç kesimler arasındaki iklim farklılığı azalır. Nemli hava kütleleri iç kesimlere geçeceği için iç kesimlerde de yağış artar. İç kesimlerde nem çok az olduğu için de mevsimlik ve günlük sıcaklık farklılıkları artar. Türkiye’de Ege bölgesinde bu durum yaşanmaktadır.
3. Türkiye’de kısa mesafelerde önemli iklim farklılıklarının yaşanmasının nedenleri nelerdir? Örnekler vererek defterinize yazınız.
Ülkemizde birden çok sayıda iklimin görülmenin sebepleri nelerdir?
Cevap : Ülkemiz orta enlemlerde yer aldığı için aynı anda çok sayıda iklim bir arada yaşanır. Bu sebeple ülkemizde batıdan doğu yönüne doğru gidildikçe kısa sürede çok değişik hava koşulları karşımıza çıkar. Bunun sebebini çok sayıda şeye bağlayabiliriz. En önemli etken ise orta enlemlerde yer alması yani matematiksel olarak konumudur. Diğer nedenler arasında da yer şekilleri ve yükseltideki değişim gelir.
Ülkemizde yükseklikler batıdan doğu yönüne ilerledikçe artar. Bu da havadaki sıcaklığın azalmasına neden olur. Bundan dolayı doğuya doğru ilerledikçe sıcaklıklar azalır ve iklimsel nitelikler de değişir. Dağların denize doğru uzanma yönü de denizsel iklim koşullarının iç bölgelere geçip geçmemesini belirler. Havanın iç kısımlara ulaşamadığı yerlerde kıyı bölgeler ılıman iklim koşullarına sahip olurken iç bölgelerde karasal iklim görülür.
Yüksekliğin arması ile beraber doğu bölgelerinde kar yağışı görülürken aynı anda batı kesiminde denize girilebilir. Ülkemiz bunu olduğu sayılı ülkelerdendir. Mevsimdeki bu farklılık ülkemize zenginlik katar fakat son senelerde küresel ısınmadan dolayı iklimler de değişmiştir.
4. Türkiye’yi etkileyen basınç merkezleri hangileridir? Bu basınç merkezleri ülkemizi etkisi altına aldığında ne tür hava koşulları yaşanır? Nedenleriyle belirtiniz.
İzlanda Dinamik Alçak Basıncı
60° Kuzey Enlemi İzlanda çevresinde oluşur. Oluşumunda günlük hareket etkilidir. Kış mevsiminde Sibirya Termik Yüksek Basıncı zayıf olduğunda İzlanda Dinamik Alçak Basıncı etkili olmaya başlar
Bu durumda ülkemizde hava sıcaklığı ve yağışlar artar.
Sibirya Termik Yüksek Basıncı
Sibirya’da oluşur. Kış döneminde oluşur. Erzurum – Kars bölümünden Türkiye’ye giriş yapar. Kışın etkildir.
Şiddetli soğuk, kar yağışına neden olur.
Asor Dinamik Yüksek Basıncı
30° kuzey enleminde yer alan asor adaları çevresinde oluşur. Günlük hareketten dolayı oluşur. Yıl boyunca etkilidir. Ancak yaz aylarında daha belirgindir. Aşırıı sıcaklaraa neden olur.
Basra Termik Alçak Basıncı
Basra körfezi çevresinde oluşur. Yazları etkilidir. Etkili olduğu dönemlerde, Güneydoğu Anadolu bölgesi ve tüm Türkiye’de aşırı sıcaklığa, şiddetli buharlaşmaya ve kuraklığa neden olur.
5. Türkiye’de bağıl nem değerlerinin en yüksek olduğu yerler nerelerdir? Nedenlerini belirtiniz.
– Türkiye’de yıllık bağıl nemin en fazla olduğu yer Karadeniz kıyılarıdır. Bu oran %70 -%80 civarındadır. Bu nedenle Karadeniz kuraklığın en az olduğu bölgedir.
– Bağıl nem oranı güneye gidildikçe azalır.
– Bağıl nemin yıl boyunca en az olduğu yer Güneydoğu Anadolu Bölgesi’dir.
-Yıl boyunca bağıl nemin en olduğu İkinci bölge İç Anadolu Bölgesi’dir
-Bağıl nemin yaz mevsiminde azalır ve Güneydoğu Anadolu’da % 5’in altına düştüğü görülür. Bu nedenle Güneydoğu Anadolu kuraklığın en fazla olduğu bölgedir.
– Kış mevsiminde sıcaklığın düşmesine bağlı olarak bağıl nem oranında artış görülür. Bu nedenle Türkiye’nin büyük bir kısmı en fazla yağışı, sıcaklık değerlerinin düştüğü kış mevsiminde alır.
B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelime ve kavramlarla tamamlayınız.
1. Türkiye’de batıdan doğuya doğru gidildikçe sıcaklık ortalamalarının azalmasında yükseklik en
önemli faktördür.
2. Trakya’da bulunan Ergene Havzası’nda karasal iklim tipi görülür.
3. Güneşlenme süresinin değişimi, Türkiye iklimini etkileyen yerel faktörlerden biridir.
4. Ocak ayı izoterm haritalarına göre Türkiye’de kış aylarında en sıcak yerler Akdeniz kıyılarıdır.
5. Karayel, Türkiye’de özellikle kış aylarında etkili olan ve kuzeybatıdan esen bir yerel rüzgârdır.
6. Enlem etkisi, Türkiye iklimini etkileyen küresel bir faktördür.
7. Antalya’da yıllık ortalama sıcaklık değerinin, İzmir’dekinden yüksek olmasının temel nedeni enlem
faktörüdür.
8. Türkiye’de kış aylarında etkili olan, kuzeyden esen soğuk ve nemli yerel rüzgârlara yıldız adı
verilir.
9. Türkiye genelinde, sonbahar ve kış aylarında cephesel yağışlar etkili olur.
10. Gerisinde uzanan dağların kıyıya daha yakın ve daha yüksek olduğu Rize’de yıllık toplam yağış miktarı,
Samsun’dakinden daha fazla dır.
C. Aşağıdaki ifadeler doğru ise yay ayraç içine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. (D) Türkiye, Güneş ışınlarını, en dik açıyla temmuz ayında alır.
2. (D) Kış aylarında, termik kökenli Sibirya yüksek basıncının etki alanı genişlediğinde Türkiye’de, kuru
ve ayaz hava koşulları etkili olur.
3. (Y) Orta Anadolu’da ilkbahar aylarında etkili olan yağışlara orografik yağışlar adı verilmektedir.
4. (D) İstanbul’da hem Akdeniz hem de Karadeniz ikliminin etkileri görülür.
5. (Y) Akdeniz ikliminin etkili olduğu yerlerde ortalama yağış miktarı 2500 milimetreden fazladır.
6. (D) Benzer enlem değerleri üzerinde yer almalarına karşın, Muş’ta yıllık ortalama sıcaklığın Kayseri’dekinden
düşük olmasının nedeni yükseltidir.
7. (D) Türkiye’de kıyılardan iç kesimlere doğru gidildikçe nem oranları azalır, karasallık artar.
8. (Y) Temmuz ayı izoterm haritalarına göre, Türkiye’nin en sıcak yerleri Akdeniz kıyılarında yer alır.
9. (D) Her ikisinde de Akdeniz iklimi hâkim olmasına karşın, Antalya’da yıllık toplam yağış miktarının
İzmir’den fazla olmasında dağların uzanış doğrultusu etkili olmuştur.
10. (Y) Ardahan’da kış aylarında sıcaklık değerlerinin Sivas’takinden daha düşük olmasındaki temel faktör
enlemdir.
Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru yanıtlarını işaretleyiniz.
1. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’de yükselti faktörüne bağlı olarak sıcaklığın değişimine örnektir?
A) Poyrazın İstanbul’da sıcaklık değerlerini düşürmesi
B) Silifke’de yıllık ortalama sıcaklığın Çarşamba’dan fazla olması
C) Kuzey Anadolu Dağlarının aynı yükseklikteki kuzey ve güney yamaçları arasında sıcaklık farkı olması
D) Bingöl’de yıllık ortalama sıcaklık değerinin Iğdır’dan az olması
E) Basra alçak basıncının tüm ülkede sıcaklık değerlerini artırması
2. Aşağıdaki illerin hangisinde konveksiyonel yağışların yıl içerisinde gerçekleşme zamanı diğerlerinden farklıdır?
A) Malatya B) Ardahan C) Konya D) Ankara E) Niğde
3. Türkiye’de, Akdeniz iklim bölgesinde bulunan bir yer için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenemez?
A) Yaz aylarında ortalama sıcaklık 25-30 °C arasındadır.
B) Yıllık yağış miktarı ortalama 600-1000 milimetre arasındadır.
C) Yıllık toplam yağışın büyük kısmı ilkbahar mevsiminde düşer.
D) Yıllık ortalama sıcaklık 18-20 °C civarındadır.
E) Kar yağışı ve don olayı nadiren görülür.
4. Aşağıda verilen kentlerin hangisinde yıllık sıcaklık farkı diğerlerinden daha azdır?
A) Rize B) İzmir C) Bursa D) Muğla E) Tokat
5. Yandaki haritada, Türkiye’de yıllık ortalama yağışın dağılışı gösterilmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi doğru bir bilgidir?
A) Karadeniz kıyılarından Akdeniz kıyılarına doğru gidildikçe yıllık yağış miktarları azalır.
B) Yıllık yağışın en az olduğu yerler Güneydoğu Anadolu’dadır.
C) Ege kıyılarında orografik etkiden dolayı, yıllık yağış miktarı Akdeniz kıyılarına göre daha azdır.
D) Orta Anadolu’da yıllık toplam yağış miktarı 600-800 milimetre arasındadır.
E) Batıdan doğuya doğru gidildikçe yağış miktarları düzenli bir biçimde artar.
6. Aşağıdaki yerel rüzgârlardan hangisi yaz aylarında güneydoğudan esen sıcak ve kuru bir rüzgârdır?
A) Poyraz B) Lodos C) Kıble D) Samyeli E) Yıldız
