Vücutta bir organ veya dokudaki hücrelerin düzensiz olarak bölünüp çoğalmasıyla kanser oluşabilir. Kanser hücreleri anormaldirler ve kontrolsüz ve düzensiz bölünürler. Kanser normal dokuları sıkıştırabilirler, içine sızabilirler ya da tahrip edebilirler.
Kanser sadece vücutta belirli bir bölgesinde oluşan hastalık olarak değil, bütün vücudu ilgilendiren hastalıktır.
Gazi Üniversitesi Tıp Fak. Algoloji-Ağrı Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Avni Babacan ; Kanserin, sıkıntı ve acılara neden olan, çoğu zaman çaresizlik duygusu ve psikolojik çöküntünün eşlik ettiği bir sağlık sorunudur. Kanserin genelde en zor ve en ağır yanı oluşan ağrılardır. Ağrı hayat kalitesini önemli şekilde etkiler.
Ağrıya neden olan unsurlar; tümörün kendisi, cerrahi, kemoterapi, radyoterapi gibi tedavi yöntemleri sayılabilir. Etkili ağrı tedavisi hayat kalitesini artırır. Ne yazık ki kanser hastalarının çoğu yetersiz ağrı tedavisi almakta ve hastalığın kendisinin tedavisiyle uğraşan hekimler etkili yaklaşımlarla ağrı dindirilmesi yoluna gidilmemektedir. Oysa ağrının ortadan kaldırılması kanserin tedavisine de olumlu katkısı vardır. Kanser hastalarının etkili ve yeterli ağrı tedavisine görmemelerin en önemli nedeni ağrı uzmanı olan hekimlerine ulaşamamalarıdır.
Pek çok kanser ağrısı türü ilaç tedavileri ve ilaç dışı tedavi yöntemleriyle etkili bir şekilde dindirilebilir. Kanser ağrısının tedavisinde ilk seçenek ağrı kesicilerdir. Ağrı kesiciler toplumda sık kullanılan ilaçların başında gelir. Bu nedenle ağrı kesiciler Dünya Sağlık Örgütü’nün basamak tedavisi adı verilen sistemine uygun olarak kullanılmalıdır. Basamak tedavisinde önemli olan hastanın ağrısına göre ilaçları düzenlemektir. Kanser ağrısında ağrı tedavisi kişiye özgüdür.
Ağrı kesici kullanım ilkeleri hastalara öğretilmesi gerekir. İyi ve kalıcı bir ağrı tedavisi için ilaçları vaktinde almak gerekir. Ağrıları geçtikten sonra ilaçları bırakmak doğru değildir. Korkulanın aksine kanserli hastalarda morfin ve morfin benzeri ağrı kesici ilaçlar bağımlılık yapmaz.
Eğer ağrı kesici ilaçlar istenilen derecede etkili olmazsa sinir blokları uygulanır. Burada ağrıya neden olan sinirleri bloke edilir. Bu amaçla bloke edilecek sinirlere çeşitli ilaçlar ve radyofrekans termokoagülasyon yöntemleri kullanılır.
Radyofrekans termokoagülasyon yönteminde yüksek frekanslı radyo dalgaları uygulanarak ağrı iletimi engellenir.
Eğer sinir blokları da başarılı olmaz ise Morfin pompası kullanılır. Omuriliğe kateter yerleştirilir. Daha sonrada cilt altına pompa yerleştirilerek kateter buna bağlanır. Bu pompadan çok düşük doz morfin verilerek hastanın ağrısı etkili olarak dindirilir.