Değerli öğrencilerimiz Mega yayınları 10. Sınıf Fizik ders kitabının tamamı sayfalarının cevapları sayfamızda yer almaya devam ediyor. Eğitim bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ve amaçlı olarak istenen değişiklikleri meydana getirme sürecidir. Birçok bilim dalının ihtiyaç duyduğu alanlardan biri olan Aradığınız kitabın ilgili sayfasının çözümleri aşağıda yer almaktadır. Eğer doğru sayfayı görmüyorsanız muhtemelen çözümü henüz yapılmamıştır. Aldığınız notları evde deftere geçirin. Aldığınız notları mümkün olduğunca aynı günde deftere geçirmeye çalışın bu sayede konu daha aklınızda tazeyken kendinizden ek bilgiler verebilir hatta çizimler yapabilirsiniz.Zorluk seviyesi yüksek olan derslere öncelik verin. Her zaman anlamakta zorlandığınız derslere öncelik verip onları çalışın bu sayede onları çalışmak için daha çok vaktiniz olmuş olur. Sınavda çıkabilecek konulara daha çok odaklanmayı deneyin.
Okul dönemi boyunca tüm derslerinizde işinize yarayacak ders kitabı cevaplarını yanıtlamayı sürdürüyoruz. Eğer ilgili sayfanın cevaplarını göremiyorsanız bu sayfa muhtemelen çözülmemiştir. Bu durumda kısa bir süre sonra sitemizi yeniden ziyaret ediniz. Öğrencilerimize tavsiyemiz buradaki cevapları kitaplarına geçirmeden önce kendiniz yapıp burayı sadece kontrol amaçlı kullanmanızdır. Herkese okullarında başarılar diliyoruz.
Sayfanın Cevapları:
10. Sınıf Mega Yayıncılık Fizik Ders Kitabı Sayfa 206 Cevabı
Aşağıdaki tümcelerden doğru olanların yanındaki “D”, yanlış olanların yanındaki “Y” harflerini işaretleyelim. Yanlış olduğunu düşündüğümüz tümcelerin doğrusunu defterimize yazalım.
1.(Y) Dalgalar madde taşır.
2.(D) Bir dalga kaynağının birim zamanda ürettiği atma sayısına dalganın frekansı denir.
3.(D) Bir dalganın 1 periyotluk sürede aldığı yola dalga boyu adı verilir.
4.(Y) Dalgalar, titreşim ve ilerleme doğrultularına göre dört kümeye ayrılır.
5.(D) Su yüzeyinde oluşturulan çembersel dalgalarda frekans arttıkça çemberler arası daralır.
6.(Y) Her dalganın yayılması için maddesel ortam gerekir.
7.(D) Deprem dalgalarının yüzeyde yayılanı, yer kabuğunun içinde yayılandan yavaştır.
8.(Y) Dalgaların yayılma hızı ortama bağlı değildir.
Aşağıdaki tümcelerde noktalı yerlere, çerçeve içindeki sözcüklerden uygunları yazarak tümceleri tamamlayalım ve tamamlanmış tümceleri defterimize yazalım.
Enine dalgalarda genlik hızı ile ilerleme birbirine diktir.
Genlik ve ilerleme hızının aynı doğrultuda olduğu dalgaya boyuna dalga denir.
Her dalga enerji taşır.
Dalgalar yansıma özelliğine sahiptir.
Ses havada boyuna dalga hâlinde yayılır.
Bir dalganın ilerleme hızı frekans ile dalga boyu çarpımına eşittir.
Ses hava ortamında metal ortamındakinden yavaş yayılır.
Su yüzeyindeki dalgaların hızı derinlik ile artar.
Aşağıdaki soruları yanıtlayalım. Yanıtlarımızı defterimize yazalım.
1. Su yüzeyindeki dalgaların oluşumu nasıldır?
Deniz, göl gibi su kütlelerinin yüzeyinde, rüzgar, deprem, ayın çekim kuvveti gibi etkenlerin meydana getirdiği çalkantı olarak tanımlanabilir.
Dalga oluşumu konusunda asıl üzerinde durulması gereken etken rüzgardır. Rüzgarlar deniz yüzeyinde enerji ile bir itme meydana getirirler ve bunun sonucunda dalgalar oluşur. Büyük depremler sonucunda tsunami dediğimiz büyük dalgaların oluştuğunu da unutmamak gerekir.
Denizde gördüğümüz dalgaları genellikle rüzgar oluşturur. Rüzgar deniz yüzeyine çarpınca deniz suyu hareketlenir. Ancak dalgaların sahile arka arkaya paralel bir şekilde gelip çarpmalarının sebebi rüzgar değildir.
Açık denizde dalgalar, bizim sahilden seyrettiklerimiz gibi düzgün değillerdir. Rüzgar bir yönden ve düzgün şekilde esmez. Hava şartlarıyla birlikte karışık yönlerden su yüzeyine çarpan hava düzensiz dalgalar oluşturur.
Bu düzensiz dalgalar sahile değişik açılarla yaklaşırlar. Sahile yaklaşan dalga, sanki bunu hissetmiş gibi, kırılıp köpürmeden önce aniden yönünü değiştirir ve sahile düzgün paralel çizgiler halinde vurur.
2. Dalgaların temel büyüklükleri nelerdir?
3. Ses dalgaları havada nasıl ilerler?
4. Yankı nedir, nasıl önlenir?
Ses kaynağından gelecek olan ses dalgalarının bir yüzeye çarparak tekrar geri dönmesine yankı denir. Yankının oluşması için sesin kaynağından dolayı gideceği hedefe doğru ilerleyerek yüzeye çarpması gerekmektedir. Ses kaynağı ile yüzey arasındaki mesafe çok büyük olmaması gerekmektedir. Ses ile yüzey arasında en az 17 metre mesafe olup yankının oluşmasını sağlar. Mesafe 17 metreden kısa olursa eğer yankılanacak olan ses kulağımıza geldiği zaman hiç bir şekilde anlaşılmaz.
5. Yay dalgalarının yayılma hızı nelere bağlıdır?
Yayin germe kuvvetine baglidir ve yayin birim uzunluk kutlesine baglidir.
6. Deprem dalgaları nasıl oluşur?
Deprem sarsıntıları; deprem odağında oluşan gerilimler ve hareketler sonucunda oluşan dalga hareketlerinden meydana gelir. Yani deprem odağındaki potansiyel enerji kinetik enerjiye dönüşür. Deprem sırasında açığa çıkan enerji, ses veya su dalgalarına benzeyen ve sismik dalgalar adı verilen dalgalar ile yayılır. Başlıca üç türlü deprem dalgası vardır.
Boyuna Dalgalar: Bunlara P dalgaları, adı da verilir. En hızlı yayılan bu yüzden deprem kayıt aletlerinde (sismograf) en önce görülen dalgalardır. P dalgalarında, titreşim hareketi yayılma doğrultusu ile aynıdır. P dalgaları esnek dalgalardır ve ses dalgaları gibi yayılırlar. Yayıma hızları yere, kaya türüne ve derinliğe göre değişmekle birlikte 1.5 ile 8 km/sn arasında değişir. Bütün geosferleri geçerler. Fakat Manto ve Çekirdeği geçerken kırılarak yön değişikliğine uğrarlar. Yıkım etkisi düşüktür.
Enine Dalgalar: Boyuna dalgalardan daha yavaş yayılan bu dalgalara S dalgalarıda denir. Kayıt aletlerinde ikincil olarak görülen ve titreşim hareketi yayılma doğrultusuna göre enine olarak meydana gelen salınım hareketleridir ve bir ucu bağlı bir ipin diğer ucundan tutarak sağa sola ve yukarı aşağı sallanması sonucunda görülen dalga hareketlerinin yayılması gibi ilerlerler. Yayılma hızları düşüktür (3-4 km/sn) hızı P dalgası hızının % 60’ı ile % 70’i arasında değişir. S dalgaları sıvı içinde yayılamazlar. Bu sebeple de manto içine giremez ve deprem merkezinden 103° uzaklıkta bulunan yerlere kadar kaydedilirler. Yapılarda yıkıma yol açan dalgalar S dalgaları ile yüzey dalgalarıdır.
7. Rezonans nedir ve etkileri nelerdir?
Rezonans mühendislikte teknik olarak; “genliğin sonsuza gitmesi” şeklinde açıklanır. Periyodik bir etkinin altında olan sistemde salınımlar olduğunu biliriz. Salınımlar esnasında sistemin normal durumuna göre yaptığı yer değiştirme miktarına genlik denir. Bu salınımlar eğer sistemin doğal frekansına eşit olursa, sistemin genliği sonsuza dek artma eğilimi gösterir; bu olaya rezonans denir.
Salınıma neden olabilecek etkiler çok çeşitli olabilir. Örnek vermek gerekirse; kesintili rüzgar etkisi altındaki bir köprü, deprem dalgaları nedeniyle oluşan salınım etkisi altındaki bir bina veya alternatif gerilim etkisi altındaki elektriksel bir sistem rezonansa uğrayabilir. Doğrusal sistemlerin rezonansa girebilmesi için, salınım genliğinin, uygulanan kuvvetle doğru orantılı olması gerekir. Eğer uygulanan kuvvetin frekansı sistemin doğal frekansına eşitse rezonans gerçekleşir. Kesintili rüzgar etkisi altındaki bir köprüyü ele alacak olursak, rüzgarın ani ve değişken esmesinin neden olduğu titreşim ve salınımlar sonucunda köprünün doğal frekansı ile köprünün maruz kaldığı periyodik rüzgar frekansı birbirine eşitlenebilir.
8. Dalgalar nasıl sınıflandırılır?
