Değerli öğrencilerimiz Mega yayınları 10. Sınıf Fizik ders kitabının tamamı sayfalarının cevapları sayfamızda yer almaya devam ediyor. Eğitim bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ve amaçlı olarak istenen değişiklikleri meydana getirme sürecidir. Birçok bilim dalının ihtiyaç duyduğu alanlardan biri olan Aradığınız kitabın ilgili sayfasının çözümleri aşağıda yer almaktadır. Eğer doğru sayfayı görmüyorsanız muhtemelen çözümü henüz yapılmamıştır. Öğrencinin odasında dikkatini dağıtacak afiş, poster vb. şeyler bulunmamalıdır. Yine öğrenci çalışırken müzik dinlememelidir. Ders aralarında müzik dinlemesinde bir sakınca yoktur fakat dinlediği müzik yüksek sesli olmamalıdır çünkü yüksek ses beynini yoracaktır.
Okul dönemi boyunca tüm derslerinizde işinize yarayacak ders kitabı cevaplarını yanıtlamayı sürdürüyoruz. Eğer ilgili sayfanın cevaplarını göremiyorsanız bu sayfa muhtemelen çözülmemiştir. Bu durumda kısa bir süre sonra sitemizi yeniden ziyaret ediniz. Öğrencilerimize tavsiyemiz buradaki cevapları kitaplarına geçirmeden önce kendiniz yapıp burayı sadece kontrol amaçlı kullanmanızdır. Herkese okullarında başarılar diliyoruz.
Sayfanın Cevapları:
10. Sınıf Mega Yayıncılık Fizik Ders Kitabı Sayfa 151 Cevabı
A- Aşağıdaki tümcelerden hangilerinin doğru, hangilerinin yanlış olduğunu yanındaki “D” ya da “Y” harflerinin içini kurşun kalemle işaretleyerek belirleyelim. Yanlış olduğunu düşündüğümüz tümcelerin doğrusunu defterimize yazalım.
1. (Y) Bir çubuk mıknatıs iki parçaya bölünürse parçalardan her biri tek kutuplu mıknatıs olur.
2. (D) Akım taşıyan bir telin manyetik alanının yönü sağ el kuralıyla bulunur.
3. (Y) Manyetik alan skaler bir büyüklüktür.
4. (Y) Sürtünmeyle yüklenmede cisimlerin yükleri aynı işaretli olur.
5. (D) Cisimlerin birbirine uyguladığı elektriksel kuvvet, elektriksel alan kavramıyla açıklanır.
6. (D) Elektriksel alanın şiddeti, bir protona etkiyen elektriksel kuvvetin büyüklüğüne eşittir.
7. (D) Doğrusal telden geçen akımın manyetik alanında kuvvet çizgileri eş merkezli çemberlerdir.
8. (Y) Dünya’nın coğrafi kutuplarıyla manyetik kutupları çakışıktır.
B- Aşağıdaki çerçeve içinden alacağımız uygun sözcüklerle çerçeveyi izleyen tümcelerin boşluklarını dolduralım ve tamamlanmış tümceleri defterimize yazalım.
Ağırlık merkezinden asılan bir çubuk mıknatıs daima kuzey/güney doğrultusunu alır.
Bir mıknatısın kutupları şiddet bakımından özdeştir.
Akım taşıyan düz telin manyetik alan çizgileri, teli saran çember şeklindedir.
Doğada tek kutup yoktur.
Kalıcı mıknatıslık kazanabilen maddeler ferromanyetik maddelerdir.
Elektrik akımının yarattığı manyetik alanın şiddeti, akım şiddeti ile doğru orantılıdır.
Elektrik akımının yarattığı manyetik alanın yönü sağ el kuralı ile bulunur.
Manyetik alan çizgileri kapalı eğrilerdir.
C- Aşağıdaki soruların yanıtlarını defterimize yazalım.
1. Elektriksel ve manyetik alanların ortak ve farklı yanları nelerdir?
Elektrik yüklü cisimlerin etrafında oluşan alana elektrik alan denir ve çizgilerle gösterilir,bu çizgiler her zaman pozitif yükten dışarıya doğru ve negatif yüke doğru olur.Pozitif birim yüke etkiyen elektriksel kuvvete elektrik alan denir ve E ile gösterilir.
E=F/q ( birimi newton/ coloumb)
E=k.q / d^2 (^ üzeri işareti,k sabit,q yük ,d aradaki mesafe)
Manyetik alan hareket eden elektrik yükleri yani elektronlar tarafından,değişen elektrik alanlardan (mesela yüklü parçacığın hareketi sebebiyle)ve temek parçacıklarla üretilir.Manyetik alan çizgileri her zaman N kutbundan (kuzeyden) S kutbuna (güneye) doğrudur.Birimi tesla veya gauss tur.Manyetik alan B ile gösterilir.
T=N(Am)^-1 (A : amper)
T=10^4 G
Ortak özellikleri;
-Elektrik alan çizgileri de manyetik alan çizgileri de birbirini kesmez.
-Elektrik alan çizgilerinin de manyetik alan çizgilerinin de sık oluduğu yerlerde ikisinin de şiddeti daha fazladır.
-İkisi de vektörel büyüklüktür yani yönü ve şiddeti bellidir.
Farklı özellikleri;
– E , uzaklığın karesi ile ters orantılıyken; B, uzaklık ile ters orantılıdır.
2. Maddelerin mıknatıslığının kaynağı nedir?
3. Mıknatısların çevresine serpilen demir tozları ne gibi bilgiler verir?
Demir tozlarını bir kağıdın üzerine serpip,altına mıknatıs yerleştirdiğimizde (beyaz kağıtta daha kolay görülebileceği için) demir tozlarının aldığı şekil ve yönler bize mıknatısın manyetik alan kuvvet çizgilerini gösterir.Bu kuvvet çizgileri mıknatısın kutuplarında sıklaşır,ortalarında seyrekleşir.Ve kuvvet çizgileri N kutbundan dışarıya doğru,ve S kutbundan içeriye doğru dairesel şekillerde olur.Yani demir tozlarının yönü sayesinde mıknatısın kutuplarını da anlayabiliriz.
4. Manyetik alan çizgilerinin kapalı eğriler olmasının nedeni nedir?
Manyetik alan çizgilerinin başlangıcı ve sonu olmadığı için, çizgiler kapalı eğriler şeklindedir.
Manyetik alanı yaratan kaynağın özellikleri, manyetik alan çizgilerinin şeklinin oluşmasında etkilidir.
Manyetik alan çizgileri, gerçek değil sadece bir modellemedir ve daima üç boyutludur.
5. Mıknatısların kullanım alanlarını nelerdir?
- Feldspat temizleme ( Mika ve oksitli mineral ayrımı. )
- Kil temizleme ( Demirli minerallerin ayrımı. )
- Cam kumu temizleme ( Demir minerallerinin ayrımı. )
- Yüksek kaliteli kuvars temizleme
- Manyezit zenginleştirme ( Serpatin ve demirli bileşiklerin ayrımı )
- Artıklardan metal kazanımı
- Sahil ve Mineral kumlarının değerlendirilmesi ( İlmenit ve manyetik mineral ayrımı )
- Kireç taşı ve dolamit temizleme
- Döküm kumlarının temizlenmesi
- Refrakter hammaddelerin işlenmesinde
- Refrakter kalsine malzemelerinin temizlenmesi ( Tenör yükseltme )
- Bor zenginleştirme ( Demirli içerikler, kil, arsenik ve mika uzaklaştırılması )
- Kromit zenginleştirme
- Boksit ( Tenör yükseltme )
- Magnetik zenginleştirme
- Atıklardan metal ayrımı
- Ahşap, plastik, gıda v.b. sektörlerde istenmeyen metallerin ayrılmasında
- Sıvılar içindeki demir bileşiklerinin ayrılmasında
- Ağır ortamlarda oluşturulan ağır ortamın geri kazanılmasında
- Dökümden gelen metalin ayrımında
6 Dünya’nın manyetik alanının kaynağı nedir?
Dünya’nın manyetik alanı, diğer adıyla jeomanyetik alan, Dünya’dan uzaya doğru uzanan manyetik alandır. Dünya’dan çıkan manyetik alan ,Güneş’ten gelen yüklü parçacıklardan oluşan Güneş rüzgarlarıyla buluşur. Manyetik alanın büyüklüğü, Dünya yüzeyinde 25 ve 65 microtesla arasıdır (0.25 ve 0.65 gauss arası). Kabaca bakarsak, bu alan, Dünya’nın dönüş eksenini baz alarak, yaklaşık 10 derece kaymış bir manyetik dipoldur. Diğer bir değişle, düz bir dikdörtgen mıknatısın, yine aynı açıyla Dünya’nın merkezine konması gibidir. Kuzey jeomanyetik kutup, Grönland’ın yakınlarında kuzey yarımkürede olan kutup, aslında manyetik olarak Dünya’nın manyetik alanının güney kutbudur, ve Güney jeomanyetik kutup da manyetik alanın kuzey kutbudur. Çubuk mıknatıslardan farklı olarak, Dünya’nın manyetik alanı zamanla değişir çünkü bu manyetik alan, Dünya’nın dönüş hareketinden meydana gelir (Dünya’nın içindeki yüksek sıcaklıktaki demir alaşımlarının yaptığı hareket).
7. Elektrik yükleriyle manyetik alanın ilişkisi nedir?
Elektrik, kablo ve teller aracılığı ile kullanıcılara ulaşan, günlük hayatta kullandığımız buzdolabı, bilgisayar, televizyon gibi aletler için gereken bir enerji formudur. Elektrik, atomların içinde bulunan elektron ve proton gibi yüklü parçacıkların hareketi sonucunda oluşur. Bir başka deyişle, eğer yüklü bir parçacık bir iletken üzerinde hareket ediyorsa elektrik akımı oluşur.
Manyetizma, belirli bir mesafeden oluşan itme ve çekme kuvvetlerine denir. Bu kuvvetlerin etkidiği mesafe ise manyetik alan diye adlandırılmaktadır. Manyetizma, özellikle elektron gibi yüklü parçacıkların hareketleri sonucu gerçekleşir. Atomun içinde bulunan elektronlar, atom çekirdeği ve kendi eksenleri etraflarında dönerek manyetik alan oluştururlar. Eğer atomun içindeki elektronların çoğu, çekirdek çevresinde aynı yönde dönerlerse güçlü bir manyetik alana sebep olurlar. Elektronların dönüş yönü aynı zamanda manyetik alanın dönüş yönünü belirler.
Elektrik akımı ile manyetizma birbiriyle ilgilidir. Eğer elektrik akımının geçtiği iletken bir tele pusula yaklaştırılır ise, pusulanın yön göstergesinde hareket gözlemlenir. Bu durum, elektrik akımının geçtiği iletken telin dışında dairesel bir manyetik alan oluşmasından kaynaklanmaktadır. Elektrik akımı ile manyetizma arasındaki bu ilişkiye elektromanyetizma denmektedir.
8. Manyetik alan kaynakları nelerdir?