Değerli öğrenci ziyaretçilerimiz 10. Sınıf Gün yayınları Coğrafya ders kitabının tüm sayfalarının cevapları sayfamızda yer almaya devam ediyor. Coğrafya, öğrencilerin çevrelerinde olanları anlamalarına ve insanın çevre ile etkileşimi hakkında bir anlayış geliştirmelerine yardımcı olur. Birçok bilim dalının ihtiyaç duyduğu alanlardan biri olan Aradığınız kitabın ilgili sayfasının çözümleri aşağıda yer almaktadır. Eğer doğru sayfayı görmüyorsanız muhtemelen çözümü henüz yapılmamıştır. Haftalık Plan: Bir hafta boyunca tüm görevleri planlamak için hazırlanır. Sınav için hazırlanma, ders kitabını okuma, çalışma, arkadaşlarla toplanma gibi etkinlikler için zaman ayrılır. Haftalık plan yapılırken esnek davranmalı ve çok şey yapma planlanmalıdır. Eğer yeterince dinlenilmezse planlananlar gerçekleşmez. Birçok şeyi kötü bir biçimde yapmaktansa birkaç şeyi iyi yapmak daha yararlıdır.
Sizler için diğer tüm sayfaları hızlıca sayfamıza eklemek için yoğun çaba sarf ediyoruz. Eğer ilgili sayfanın cevaplarını göremiyorsanız bu sayfa muhtemelen çözülmemiştir. Bu durumda kısa bir süre sonra sitemizi yeniden ziyaret ediniz. Öğrencilerimize tavsiyemiz buradaki cevapları kitaplarına geçirmeden önce kendiniz yapıp burayı sadece kontrol amaçlı kullanmanızdır. Herkese okullarında başarılar diliyoruz.
Sayfanın Cevapları:
10. Sınıf Coğrafya 5. Bölüm Mekânsal Bir Sentez: Türkiye’nin konumu ve Yer Şekilleri Soru Çözümleri Sayfa 135-136 ve 137 cevapları
ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME
A. Aşağıdaki soruların yanıtlarını defterinize yazınız.
1. Türkiye’nin matematik (mutlak) konumu, ülkemizin hangi özelliklerini belirlemektedir? Örnekler vererek
yazınız.
TÜRKİYE’NİN MATEMATİK KONUMUNUN SONUÇLARI
- Kuzey Yarımküre’nin Orta Kuşağı’nda yer alır.
- Başlangıç Meridyeni’nin (Greenvvich) doğusundadır.
- En kuzeyi (42° Kuzey) ile en güneyi (36° Kuzey) arasındaki kuş uçuşu uzaklık, yaklaşık 666 km’dir (42° – 36°=6° 6×111 =666 km).
- En doğusu (45° Doğu) ile en batısı (26° Doğu) arasında, 76 dakikalık zaman farkı vardır(45°-26°= 19° 19×4’=76′).
- Orta Kuşak’ta yer aldığı için yıl içinde dört mevsimi belirgin olarak yaşar.
- Kuzeyden esen rüzgarlar hava sıcaklığını düşürürken, güneyden esen rüzgarlar ise hava sıcaklığını arttırır.
2- ÖZEL KONUM
Dünya üzerinde bir yerin veya bir ülkenin kıtalara, okyanuslara, denizlere, işlek ticaretyollarına, boğazlara, kanallara, ekonomik ve siyasi teşkilatlara, komşularına göre konumu ile yer şekilleri ve yükselti özellikleri o yerin özel konumunu belirler.
TÜRKİYE’NİN ÖZEL KONUMUNUN SONUÇLARI
- Üç kıtanın (Asya, Avrupa, Afrika) birbirine en yakın olduğu yerde bulunur.
- Üç tarafı denizlerle (Karadeniz, Ege Denizi, Akdeniz) çevrili bir yarımadadır. MarmaraDenizi’ne sahiptir.
- Önemli ticaret yollarına ve boğazlara sahiptir (İstanbul ve Çanakkale Boğazları). Bu durum
- Türkiye’nin jeopolitik önemini artırmıştır.
- Gelişmiş Avrupa ülkeleri ile zengin petrol yataklarına sahip Orta Doğu ülkeleri arasında yer alır.
- Ortalama yükseltisi fazladır (1132 m).
- Batıdan doğuya doğru gidildikçe yükselti artar.
- Dağlar genelde doğu-batı yönünde uzanır.
- Sıcaklık ortalamaları batıdan doğuya gidildikçe azalır.
- Yer şekillerinin çeşitli olması, farklı iklim tiplerinin görülmesine neden olur.
- Yüzyıllar boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapması nedeniyle, tarihsel ve kültürel bakımdan çok zengindir.
2. Türkiye’de ortalama yükseltinin batıdan doğuya doğru gidildikçe artmasının nedenleri nelerdir? Açıklayınız.
3. Türkiye’de en etkili dış kuvvetin akarsular olmasının nedenlerini açıklayınız.
4. Jeopolitik konum nedir? Türkiye’nin çevresindeki önemli ülke ve denizler hangileridir?
Jeopolitik, siyasi coğrafyadan doğan bir bilim dalıdır. Bu bilim Siyasi coğrafya’nın devletlere sağladığı avantaj ve dezavantajları inceler.
Devletlerin ulusal güçlerini ve dış politikadaki tutumlarını yönlendiren temel faktörlerden biri olan Jeopolitik kavramı, ülkelerin coğrafi konumları, nüfus özelikleri, doğal kaynaklar, ve topoğrafya özellikleri ile ilişkilendirilebilir. Jeopolitik kavramı üzerinde uzlaşılmış bir kısa tanım yoktur. Jeopolitik, devletlerin coğrafi özellikleriyle siyasetleri arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalıdır denilebilir. Kavramın isim babası İsveçli Rudolf Kjellen (1864-1922)’dir. Jeo ve Politik sözcükleri ayrıştırıldığında Jeopolitik sözcüğü yer-siyaseti anlamını akla getirir. K. Haushofer jeopolitiği içinde yaşadığı coğrafi bölgenin ve tarihî gelişmelerin etkisi altında değişen siyasal hayat şekli olan devletin, üzerinde yaşadığı yer ile ilişkisi olarak tanımlar.
Jeopolitik bilimi, Coğrafyacı ve Siyasi Coğrafyacıların öncülüğünde ortaya çıkmış ve onların çalışmalarıyla kurumsallaşmıştır. Öte yandan Siyaset Bilimciler de bu bilimin gelişmesini sağlamışlardır. Askeri stratejistler için de, jeopolitik önemli bir rehberdir. Dünyanın dört bir yanındaki karar alıcılar 20. yüzyılın başından itibaren jeopolitikten yararlanmıştır.
Jeopolitik’i belirleyen siyasi coğrafyadır. Siyasi coğrafya; yeryüzü şekilleri, demografya, sosyo-kültürel ve ekonomik durum, siyasi sınırlar gibi unsurlardan beslenir. Siyasi coğrafya’yı ilgilendiren doğal etkenler içerisinde siyasi coğrafyayı birinci derecede etkileyen unsurlar, coğrafi mevki, saha, yer şekilleri, iklim özellikleri, sulardır.
5. Şelale ve dev kazanları nasıl oluşur? Açıklayınız.
Dev kazanının oluşması için mutlaka bir şelalenin olması gerekmektedir. Şelalenin olmadığı yerlerde dev kazanı oluşmaz.
Dev kazanını kısaca anlatmak gerekirse Şelaleden yola çıkarak, yüksekten akan akarsuyun yere çarpması neticesinde zamanla çarptığı yeri oyması sonucu oluşan şekillerdir, Eğer şelalenin yere düştüğü yerdeki durum aşınmaya müsaitse bu şekil oluşur, genel olarak her şelalenin olduğu yerde Dev kazanı oluşmaz, çünkü eğer şelalenin döküldüğü yerde aşınmazı zorolan kaya veya buna benzer maddeler bulunursa dev kazanı oluşmaya bilir.
Ama dev kazanı varsa bilinki orada şelale vardır.
B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelime ve kavramlarla tamamlayınız.
1. Türkiye, 36° – 42° kuzey paraleli ile 26° 45° doğu meridyenleri arasında yer almaktadır.
2. Batı Anadolu’da bulunan Bozdağlar, orojenik hareketler sonucu oluşan bir …………… dağıdır.
3. Karadeniz, Ege ve Doğu Anadolu’nun büyük kısmı ……………… derece deprem bölgesidir.
4. Anadolu’daki linyit yatakları ………………. jeolojik zamanda oluşmuştur.
5. Ege ile Güney Marmara’da yer alan fay hatları Kuzey Anadolu fay hattı olarak adlandırılır.
C. Aşağıdaki ifadeler doğru ise yay ayraç içine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. (D) Türkiye’nin kuzey ve güney kesimlerinde bulunan dağların uzanış doğrultusu ile fay hatlarının
uzanış doğrultusu arasında paralellik vardır.
2. (D) Hem Güneydoğu Anadolu hem de Orta Anadolu’da Karacadağ ismini taşıyan volkan dağlarımız
bulunmaktadır.
3. (D) Yüksek dağlarımızda görülen sirk ve moren depoları gibi yer şekilleri rüzgârlar tarafından oluşturulmuştur.
4. (Y) Haymana, Cihanbeyli ve Bozok Platoları, Doğu Anadolu’da yer almaktadır.
5. (D) Fırat Nehri, Güneydoğu Torosları geçerken genellikle yarma vadileri oluşturmuştur.
Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru yanıtlarını işaretleyiniz.
1. Bir Türkiye fiziki haritasında aşağıda verilen ovalardan hangisi farklı renkte gösterilir?
A) Silifke B) Çarşamba C) Susurluk D) Çukurova E) Altınbaşak
2. Doğu Karadeniz Dağları’nın Karadeniz’e bakan yamaçlarında bulunan kısa boylu dereler genel olarak aşağıdaki vadi tiplerinden hangisini oluşturmuştur?
A) Tabanlı vadi B) V (tabansız) vadi C) U (tekne) vadi D) Kanyon vadi E) Boğaz (yarma) vadi
3. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’nin yüzey şekillerine ait genel özelliklerden biri değildir?
A) Eğimli ve engebeli bir araziye sahiptir.
B) Orta Anadolu’da platolar yaygındır.
C) Batı Anadolu’daki dağlar kıyı çizgisine paralel uzanır.
D) Dağların çoğunluğu üçüncü ve dördüncü jeolojik zamanlarda oluşmuştur.
E) Ortalama yükseltisi 1132 metredir.
4. Türkiye’nin platolarıyla ilgili olarak aşağıda verilen özelliklerden hangisi yanlıştır?
A) Ortalama yükseltileri batıdan doğuya doğru gidildikçe genel olarak artar.
B) Obruk ve Taşeli Platolarının yapısı karstiktir.
C) Üzerlerinde daha çok tahıl tarımı ve hayvancılık faaliyetleri yapılır.
D) Gaziantep-Şanlıurfa Platosu, Dicle Nehri ve kolları tarafından yarılmıştır.
E) Platoların büyük çoğunluğu iç kesimlerde yer alır.
5. Haritayı kitabınızdan inceleyiniz.
Yukarıdaki Türkiye haritasında gösterilen kıvrım dağı, volkanik dağ, plato ve ovanın ismi hangi
seçenekte doğru olarak verilmiştir?
A) Küre Karacadağ Obruk Bafra
B) Köroğlu Karacadağ Obruk Çarşamba
C) Küre Karadağ Obruk Çarşamba
D) Küre Karacadağ Haymana Çarşamba
E) Küre Karacadağ Obruk Çarşamba
6. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangisi karstik olaylar sonucunda meydana gelmiştir?
A) Pamukkale travertenleri B) Ürgüp peribacaları C) Sinop tombolosu
D) Altınkum plajı E) Karapınar kumulları
7. Aşağıda verilen özelliklerden hangisi üzerinde ülkemizin yer şekilleri etkili olmamıştır?
A) Trabzon’un kıyı kesimleri ile iç kesimleri arasında iklim farkının olması
B) Rize’nin kıyı kesimleri ile iç kesimleri arasında kara yolu ulaşımının güç olması
C) Antalya’da yazların sıcak ve kurak geçmesi
D) Aydın kıyılarında ortalama deniz derinliğinin Zonguldak kıyılarından daha az olması
E) Kastamonu ilinin kıyı kesimleri ile iç kesimleri arasındaki yağış miktarının farklı olması
8. Ülkemizde Orta ve Doğu Anadolu’da yer alan volkanik dağların genel olarak aynı istikamet doğrultusunda bulunmalarının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ovalar boyunca uzanmaları
B) Akarsu vadileri boyunca uzanmaları
C) Kırık hatları boyunca uzanmaları
D) Kıvrım dağlarına paralel uzanmaları
E) Platolar boyunca uzanmaları